Asteroid Impact Craters on Earth : บันทึกประวัติศาสตร์ ดาวเคราะห์น้อยถล่มโลก

Asteroid Impact Craters on Earth :    บันทึกประวัติศาสตร์ ดาวเคราะห์น้อยถล่มโลก

ในระบบสุริยะนั้น มีดาวเคราะห์น้อย (Asteroids) อยู่เป็นจำนวนมากนับล้านดวง แต่ละดวงต่างมีทางโคจรตามกันเป็นกลุ่มๆ เช่น กลุ่มดาวเคราะห์น้อยอาเมอร์ (Amor Asteroids), กลุ่มดาวเคราะห์น้อยอพอลโล (Apollo Asteroids), และ กลุ่มดาวเคราะห์น้อยเอเธนส์ (Atens Asteroids) โดยกลุ่มเหล่านี้ เป็นกลุ่มที่โคจร โคจรตัดผ่านโลก หรือเป็นกลุ่มที่โคจรใกล้โลก บางกรณี บางวัตถุ อาจสามารถกระทำอันตรายต่อโลกได้ เรียกว่า วัตถุใกล้โลก (Near-Earth Objects) ที่ผ่านมาตั้งแต่บรมยุคกำเนิดโลก กัลป์สมัยมหายุค ขุมนรกแตก (Birth of earth) เชื่อว่าโลก ถูกดาวเคราะห์น้อย (Asteroids) หรือ ดาวหาง (Comets) กระหน่ำชน ถล่มนับครั้งไม่ถ้วน กรณีดังกล่าวปัจจุบันมีกฎเกณฑ์ และคำอธิบายเพื่อความเข้าใจ ต่อการแจ้งเตือน เพื่อเตรียมพร้อมรับภัยพิบัติ โดยมีหน่วยงาน เฝ้าระวังวัตถุจากอวกาศ เรียกว่า Spaceguard Survey ตรวจสอบ ดาวเคราะห์น้อยพุ่งชนโลก (Asteroid impacts)

แผนที่ทางภูมิศาสตร์ แสดงตำแหน่งร่องรอยการอัดชนปะทะโลก ราว 160 แห่ง

Shock-metamorphic effects

ทางวิทยาศาสตร์ โดยสถาบัน The Lunar and Planetary Institute ได้ตรวจพบ และจัดทำแผนที่ทางภูมิศาสตร์ แสดงตำแหน่งร่องรอย การอัดชนปะทะโลกจาก ครั้นดึกดำบรรพ์ ราว 160 แห่ง ซึ่งมีหลักฐานชัดแจ้งทางโครงสร้าง จากสถานที่ที่เกิด ผลกระทบจากโดยการชน อัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) และเกิดอาการ Shock-metamorphic effects (การเปลี่ยนแปลงรูปทรง จากผลกระทบการสะท้านของหิน) และ/หรือ ตรวจพบ องค์ประกอบ หรือร่องรอยซากดั้งเดิมของ อุกกาบาต (Meteoritic) ในบริเวณนั้นๆ โดยมีแหล่งสถานที่ ถูกชนปะทะบนโลก ที่น่าศึกษาดังนี้

ร่องรอย 50,000 ปี : Lonar crater

Lonar crater มองจากอวกาศ

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Lonar crater

Lonar crater เกิดขึ้นใน Maharashta ในประเทศ India มีโครงสร้างการอัดปะทะ เป็นแอ่ง (Impact craters) ขนาดกว้างราว 6,000 ฟุต ลึก 500 ฟุต ปัจจุบันเป็น ทะเลสาบน้ำเค็ม ทางธรณีวิทยาตรวจพบว่า บริเวณนั้นปรากฎแร่ Maskelynite (มีลักษณะเป็นแก้ว) ซึ่งก่อตัวขึ้นจาก การพุ่งชนปะทะด้วยความเร็วสูงมาก (Extremely high-velocity impacts) มักพบในแหล่งที่ถูกอุกกาบาต ชนปะทะโลก

Lonar crater ขนาดกว้างราว 6,000 ฟุต ลึก 500 ฟุต

ที่พักหรูที่สุด สำหรับนักท่องเที่ยว ใกล้กับ Lonar crater

ร่องรอย 3.7 ล้านปี : Roter Kamm crater

Roter Kamm crater

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Roter Kamm crater

Roter Kamm crater เกิดขึ้นในทะเลทรายประเทศ Namibia มีโครงสร้างการอัด ปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) ขนาดราว 1.5 ไมล์ สังเกตค่อนข้างยาก เพราะมี เพียงร่องรอยสันขอบ บางๆเป็นวงกลม และขนาดค่อนข้างเล็ก เมื่อมองจากอวกาศ ต้องใช้ภาพแบบ Radar จึงจะแสดงความสว่างสันขอบชัดเจน ขึ้น รอยแต้มสีขาวด้านล่างภาพ คือภูเขา ส่วนพื้นที่สีน้ำตาลเข้ม เป็นร่องรอยของ ทรายที่ถูกลมหอบ ไปปกคลุมเป็นเนินทราย บริเวณสีน้ำเงินรอบๆขอบวงแหวน ลักษณะเศษซากของวัตถุที่กระจายตัว ตั้งแต่ แรกจากการอัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) ส่วนสีแดงคือหินปูน (Limestone) และสีเขียวเป็นพืชพันธ์ไม้ชนิดต่างๆ

มองจากเครื่องบินสูงราว 200 ฟิต จะมองเห็นขอบสัน Roter Kamm crater

ด้านตะวันตกของ Roter Kamm crater คือมหาสมุทร South Atlantic

ร่องรอย 140 ล้านปี : Gosses Bluff crater

Gosses Bluff crater

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Gosses Bluff crater

Gosses Bluff crater เกิดขึ้นทางตอนเหนือของประเทศ Australia โดยอยู่กลาง ทุ่งหญ้าระหว่างวงล้อมของทิวเขา 2 ชั้น ปรากฎเป็นร่องรอย มีโครงสร้างการอัด ปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) รัศมีราว 22 กิโลเมตร เป็นวงขอบครั้งดั้งเดิมที่ เกิดการชนปะทะ พบหลักฐานประเภท Shatter cone (หินที่ถูกแรงอัด ด้วยคลื่นสะท้านการพุ่งชน ปะทะของดาวเคราะห์น้อยหรือดาวหาง มีรูปทรงกรวยคล้ายหางม้า) ปัจจุบันมีร่อง รอยมองเห็นเพียง รัศมีราว 5 กิโลเมตร โดยมีขอบสูง 150 เมตร สาเหตุที่หายไป เพราะจากการกัดเซาะของสภาพอากาศ

Shatter cone

Gosses Bluff crater มีจุดศูนย์กลาง อยู่ระหว่างวงล้อมของทิวเขา 2 ชั้น

แนวขอบฟ้าระยะไกล คือ สันเขาที่เกิด Gosses Bluff crater

ร่องรอย 210 ล้านปี : Manicouagan Crater

Manicouagan Crater

Manicouagan Crater

Manicouagan Crater เกิดขึ้นทางตอนเหนือของประเทศ Canada นับว่าขนาด ใหญ่มากแห่งหนึ่งเท่าที่มีข้อมูลขณะนี้ ช่วงการเกิดขึ้นเป็นยุค Triassic period ซึ่งเป็นช่วงที่สันนิฐานว่า แผ่นดินทั้งหมดของโลก แผ่ติดกันเป็นทวีปอันกว้างใหญ่ และเป็นจุดจบของยุคดังกล่าว ทำให้ดับสูญสายพันธ์สัตว์และพืชบนโลกราว 60% การอัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) สร้างสรรให้เกิดทะเลสาบ Manicouagan เป็นแนวเส้นทำให้เห็น โครงสร้างร่องรอย การอัดปะทะอย่างชัดเจน ตรงกลางมี ตะกอนดิน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางถึง 100 กิโลเมตร จากการเกิดขึ้นในครั้งแรก ภายหลังถูกกัดเซาะ เส้นผ่าศูนย์กลาง คงเหลือเพียง 72 กิโลเมตร ปัจจุบันทะเล สาบ Manicouagan เป็นแหล่งตกปลา Salmon ที่มีชื่อเสียง นอกจากนั้นยังถูก สร้างเป็นเขื่อน Daniel-Johnson ประเภท Hydroelectric (ใช้พลังน้ำผลิตกระแส ไฟฟ้า) ขนาดใหญ่ ยาว 1,300 เมตร สูง 214 เมตร มีพื้นที่กักน้ำ 2,000 ตร.กม. ความสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้ 2,592 MW

ทะเลสาบ Manicouagan

เขื่อน Daniel-Johnson ประเภท Hydroelectric

ร่องรอย 290 ล้านปี : Clearwater Lakes

Clearwater Lakes

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Clearwater Lakes

Clearwater Lakes เกิดขึ้นในเขต Quebec ประเทศ Canada มีโครงสร้างจาก การอัดปะทะเป็นแอ่งคู่ (Twin impact craters) ซึ่งเกิดขึ้นพร้อมกันแต่แยกกัน และลักษณะการพุ่งชนปะทะนั้น มีหลุมบ่อเกิดขึ้นเป็นหย่อมๆ เป็นแนวเส้นเรียกว่า Dotted line พาดผ่านจาก ทิศตะวันออกจรดทิศตะวันตก เป็นแอ่งหลุมทะเลสาบ ย่อยๆ อีกหลายแห่ง และได้ก่อให้เกิดแนวเส้นการตกผลึก (Crystalline) ใต้ชั้น หินแข็งในบริเวณนั้น Clearwater Lake West คล้ายรูปวงแหวน (ซ้ายบน) มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ราว 10 กม. ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่า Clearwater Lake East (ล่างขวา)

บริเวณทะเลสาบ Clearwater

แหล่งท่องเที่ยว และผักผ่อนตามแนวลำน้ำ Clearwater

ร่องรอย 350 ล้านปี : Aorounga crater

Aorounga crater

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Aorounga crater

Aorounga craterเกิดขึ้นในบริเวณทะเลทรายซาฮ่ารา (Sahara Desert) เขตเมือง Chad ประเทศ Africa มีโครงสร้างจากการอัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) แสดงให้เห็นร่องรอยบนผิวโลก เมื่อมองจากอวกาศ ลักษณะเป็นแนวสันของหินและทรายอย่างชัดเจน โดยมีเส้นผ่าศูนย์กลางขนาด 12.5 กม. สำหรับทางขวางของสันทราย ที่เกิดขึ้นเป็นแนวยาว เรียกว่า Yardangs คือ ลักษณะการพัดและซัดเซาะ ของลมในทะเลทรายไปในทิศทางเดียวกัน ถือว่า เป็นสภาพแวดล้อมของทะเลทรายโดยทั่วไป

ลักษณะของ Yardangs

เมือง Chad ใกล้กับ Aorounga crater

ร่องรอย 600-900 ล้านปี : Spider Crater

Spider Crater

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Spider crater

Spider crater เกิดขึ้นบริเวณทางตะวันตก (ตอนบน) ประเทศ Australia พื้นที่ ดังกล่าวเป็นบริเวณเขต Kimberley มีชายฝั่งติดกับมหาสมุทรอินเดีย โดยมีขนาด กว้างใหญ่ถึง 423,517 ตร.กม. (ใหญ่เป็น 3 เท่าของประเทศอังกฤษ) แต่มีผู้อยู่ อาศัยเพียง 38,000 คน การอัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) ลักษณะสันฐานมีโครงสร้างแปลกและ ประหลาด อย่างชัดเจนคล้ายกับแมงมุม นักธรณีวิทยาค้นพบหลักฐาน Shatter cone (หินที่ถูกแรงอัด ด้วยคลื่นสะท้าน พุ่งชนปะทะของดาวเคราะห์น้อยหรือดาว หางมีรูปทรงกรวยคล้ายหางม้า) รอบๆ บริเวณกว้างราว 1,600 ฟุต ความประหลาด ที่มองเหมือนขาแมงมุมคือ ร่องรอยของแนวหินโดยรอบถูกกัด เซาะทำให้เกิดความต่างกันของระดับพื้น โดยมีสันแข็งของหินทราย (Sandstone) ยืนตระหง่าน ต้านลมฝนและสภาพอากาศอยู่อย่างทรหด จึงเกิดเป็นดอนแข็ง

ร่องรอยของแนวหินโดยรอบถูกกัด เซาะทำให้เกิดความต่างกันของระดับพื้น

บริเวณเขต Kimberley

ร่องรอย 1.7 พันล้านปี : Shoemaker crater

Shoemaker crater

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Shoemaker crater

Shoemaker crater ชื่อเป็นทางการคือ Teague crater เกิดขึ้นทางภาคตะวันตก (ตอนกลาง) ของประเทศ Australia บริเวณดังกล่าวเป็นพื้นที่ห่างจากเมือง Wiluna ราว 100 กม. ลักษณะภาพมองจากอวกาศเป็นจุดด่างขาว บนพื้นผิวคือเกลือในทะเลสาบน้ำเค็ม แม้ว่าอายุของ การอัดปะทะเป็นแอ่ง (Impact craters) ไม่ชัดเจนนัก อย่างน้อย เชื่อว่าอายุใกล้เคียง 1.7 พันล้านปี จัดว่าเป็นร่องรอยที่เก่าแก่ที่สุดใน Australia

เมือง Wiluna

ร่องรอย 2 พันล้าน ปี : Vredefort Dome

Vredefort Dome

ตำแหน่งทางภูมิศาสตร์ ของ Vredefort Dome

Vredefort Dome นับว่าเป็นร่องรอยเก่าแก่มาก เห็นเป็นรอยยับย่นของพื้นผิวโลก เมื่อมองจากอวกาศ มีหลักฐานบ่งชี้ว่า เกิดขึ้นหลังจากโลก เริ่มมีพัฒนาการด้าน สภาพภูมิอากาศ ร่องรอยดังกล่าวเกิดในประเทศ South Africa ห่างไปทางทิศ ตะวันตกเฉียงใต้ของเมือง Johannesburg ราว 155 ไมล์

บริเวณป่าในเขต Vredefort Dome ปัจจุบันนี้

ทัศนศึกษา Vredefort Dome

References: NASA Earth Observatory The Lunar and Planetary Institute